Για ποιόν είναι η ΕΕΕ;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ένας άνθρωπος μπορεί να δυσκολεύεται να επικοινωνήσει χρησιμοποιώντας την ομιλία. Μπορεί να υπάρχει μια αναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει την ανάπτυξη της ομιλίας. Μπορεί να υπάρχει μία επίκτητη διαταραχή που επηρεάζει την ικανότητα ενός ανθρώπου να μιλάει. Πολλοί άνθρωποι με επικοινωνιακές δυσκολίες που οφείλονται σε πολλές και διαφορετικές διαταραχές της ομιλίας μπορούν να επωφεληθούν από επαυξητικά και εναλλακτικά συστήματα επικοινωνίας.
Επικοινωνώντας με λίγη ή χωρίς ομιλία
Η επικοινωνία χωρίς την ομιλία είναι δύσκολη. Οι άνθρωποι που δεν μπορούν να μιλήσουν δυσκολεύονται αρκετά σε έναν κόσμο όπου όλοι οι άνθρωποι μιλάνε. Η αδυναμία μετάδοσης ενός μηνύματος είναι κάτι που μπορεί να προκαλέσει νευρικότητα και αναστάτωση τόσο στο άτομο που δυσκολεύεται να μιλήσει όσο και στον επικοινωνιακό του σύντροφο.
Συχνά ένας άνθρωπος που δεν μπορεί να μιλήσει συνεχίζει να έχει σκέψεις. Πώς θα μπορέσει αυτός ο άνθρωπος να εκφράσει τις σκέψεις του;
Όταν ένας άνθρωπος δεν μπορεί να μιλήσει συχνά οι γύρω του κάνουν υποθέσεις σχετικά με το τί μπορεί να καταλάβει ή να μάθει.
Ένας άνθρωπος που δυσκολεύεται να μιλήσει γρήγορα θα μάθει ότι είναι εύκολο να ζητάει κάποια πράγματα με πολλούς τρόπους (το να προσπαθεί να πιάσει το τηλεκοντρόλ σημαίνει ότι θέλει να αλλάξει κανάλι). Επίσης μαθαίνουν ότι είναι δύσκολο να επικοινωνήσεις για κάποια άλλα πράγματα (το να σχολιάσεις την εκπομπή που βλέπεις)
Tί είδη ΕΕΕ υπάρχουν;
Η ΕΕΕ περιλαμβάνει όλα τα συστήματα, τεχνικές και συσκευές που βοηθούν έναν άνθρωπο να επικοινωνήσει όταν η επικοινωνία δεν μπορεί να βασιστεί εξ ‘ολοκλήρου στην ομιλία. Συχνά, τα χωρίζουμε σε δύο είδη: Συστήματα με βοήθεια και χωρίς βοήθεια (aided and unaided AAC)
1. ΕΕΕ που δεν απαιτεί κάποιο φυσικό βοήθημα ή εργαλείο
- Εκφράσεις προσώπου
- Γλώσσα σώματος
- Χειρονομίες
- Νοηματική Γλώσσα
2. ΕΕΕ που χρησιμοποιεί εργαλεία και υλικά
- Πίνακες συμβόλων
- Κάρτες επιλογών
- Βιβλία επικοινωνίας
- Βιβλία PODD
- Πληκτρολόγια και πίνακες με γράμματα
- Συσκευές παραγωγής φωνής και συσκευές επικοινωνίας
- Εφαρμογές ΕΕΕ σε κινητές συσκευές
Η αποτελεσματική επικοινωνία πολλές φορές απαιτεί περισσότερους από έναν τρόπους επικοινωνίας. Έτσι, ένα παιδί μπορεί να χρησιμοποιεί μία συσκευή υψηλής τεχνολογίας ( π.χ. μία εφαρμογή ΕΕΕ σε tablet) ενώ ταυτόχρονα να έχει και ένα βιβλίο επικοινωνίας.
ΕΕΕ που χρησιμοποιεί κείμενο
Ένα σύστημα ΕΕΕ μπορεί να περιλαμβάνει πληκτρολόγιο έτσι ώστε το άτομο να γράφει τις λέξεις που θέλει να πει. Η συγκεκριμένη λύση απευθύνεται στις περιπτώσεις που το άτομο μπορεί να γράφει και να διαβάζει.
ΕΕΕ που βασίζεται στα σύμβολα
Πολλοί άνθρωποι που δεν μπορούν να διαβάσουν ή να γράψουν μπορεί να χρειάζονται σύμβολα ή εικόνες για να επικοινωνήσουν. Μπορούμε να εισάγουμε οπτικά σύμβολα που αναπαριστούν λέξεις ή φράσεις.
Δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος επικοινωνίας! Η σημασία της επικοινωνίας με πολλούς τρόπους
Πολλοί άνθρωποι που δεν μπορούν να μιλήσουν αλλά χρησιμοποιούν συστήματα ΕΕΕ επικοινωνούν με πολλούς τρόπους και όχι αποκλειστικά με μία συσκευή ή ένα βιβλίο επικοινωνίας.
Σε συνδυασμό με μια συσκευή παραγωγής φωνής ή ένα βιβλίο επικοινωνίας μπορεί χρησιμοποιούν φωνημισμούς, προσεγγίσεις λέξεων, χειρονομίες και νοηματική γλώσσα. Όλες οι διαφορετικές μέθοδοι επικοινωνίας είναι σημαντικές και πρέπει να γίνονται αποδεκτές από τους επικοινωνιακούς συντρόφους των ανθρώπων που χρησιμοποιούν συστήματα ΕΕΕ.
Ακόμα και οι άνθρωποι που μιλούν, μπορεί να επωφεληθούν από συστήματα ΕΕΕ καθώς τους επιτρέπουν να χρησιμοποιούν περισσότερη γλώσσα και να εκφράζουν περισσότερες σκέψεις τις στιγμές που η ομιλία από μόνη της δεν είναι αρκετή.
Τα οφέλη της Εναλλακτικής και Επαυξητικής Επικοινωνίας
Οι άνθρωποι που δεν μπορούν να βασιστούν στην ομιλία για την επικοινωνία τους μπορούν να βοηθηθούν σημαντικά από την χρήση ενός συστήματος ΕΕΕ.
Πιο συγκεκριμένα, οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τέτοια συστήματα αναφέρουν σημαντικά οφέλη στην ποιότητα της ζωής τους, συμπεριλαμβανομένων:
- Ισχυρότερες φιλίες και βαθύτερες σχέσεις
- Πλουσιότερες και πιο συχνές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις
- Ουσιαστικότεροι κοινωνικοί ρόλοι: μέλος της οικογένειας, φίλος/η , επαγγελματίας, μαθητής.
- Αυξημένη αυτονομία και δύναμη απόφασης σχετικά με τον εαυτό
- Αυξημένη ανεξαρτησία
- Περισσότερος σεβασμός από τους γύρω τους
- Μεγαλύτερη συμμετοχή στην οικογενειακή ζωή και την κοινότητα
- Βελτιωμένη αποστολή πληροφοριών σε γιατρούς
- Βελτιωμένη προσωπική ασφάλεια σε μια πληθώρα πλαισίων, όπως νοσοκομεία και κέντρα ημέρας
- Περισσότερες ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης
- Βελτιωμένη φυσική και ψυχική υγεία
Οι δυσκολίες των ανθρώπων που δεν χρησιμοποιούν συστήματα ΕΕΕ
Πολλοί άνθρωποι που δεν μπορούν να βασιστούν στην ομιλία για να επικοινωνήσουν αναφέρουν πολλές και διαφορετικές δυσκολίες εξαιτίας της απουσίας ενός συστήματος ΕΕΕ.
Αρκετοί άνθρωποι που χρησιμοποιούν συστήματα ΕΕΕ έχουν αναφέρει ότι πριν ξεκινήσει η χρήση τους ένιωθαν:
- Μεγαλύτερη κοινωνική απομόνωση και μοναξιά
- Αυξημένη αναστάτωση
- Μεγαλύτερη ευαισθησία ιδίως όταν ήταν μόνοι τους σε κέντρα ημέρας ή νοσοκομεία
- Ότι δεν έχουν καμία συμμετοχή στις αποφάσεις που αφορούν την ζωή τους
- Ανικανότητα να δείξουν τι καταλαβαίνουν και ξέρουν
Το ταξίδι της ΕΕΕ
Η επικοινωνία είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα
Ένας άνθρωπος με δυσκολίες στην παραγωγή ομιλίας μπορεί να βοηθηθεί σημαντικά από την χρήση ενός συστήματος Εναλλακτικής και Επαυξητικής Επικοινωνίας.
Προτού ξεκινήσετε μπορεί να αναρωτηθείτε αν πραγματικά είναι αναγκαίο ένα σύστημα ΕΕΕ. Θα είναι χρήσιμο ένα τέτοιο σύστημα; Πότε είναι μια καλή στιγμή για να σκεφτούμε την εισαγωγή ενός συστήματος επικοινωνίας στην ζωή ενός ανθρώπου που δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει ομιλία;
Η απάντηση είναι ότι όσο πιο νωρίς τόσο πιο καλά. Έρευνες δείχνουν ότι όσο πιο νωρίς εισάγονται συστήματα επικοινωνίας τόσο περισσότερο ενισχύονται οι δεξιότητες κοινωνικής αλληλεπίδρασης αλλά και επικοινωνίας ακόμα και σε μικρά παιδιά που βρίσκονται σε προγράμματα πρώιμης παρέμβασης.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την σημασία Εναλλακτικής και Επαυξητικής Επικοινωνίας στην πρώιμη παρέμβαση επισκεφτείτε το site του πανεπιστημίου Penn State